Wykład - Zjazd I - 15.10.2006

Teoria i filozofia komunikacji
Wykład I, 15.X.2006
prof. B. Andrzejewski

Lit.:
- „Poznanie i komunikacja” B.Andrzejewski
- „Komunikowanie masowe” T. Goban – Class
- „Podstawy komunikowania społecznego” – B. Dobek – Ostrowska

Mowa zwierząt – daleko idący ukłon w kierunku zwierząt, nieświadoma komunikacja, genetyczna, instynktowna, biologiczna, wyk. tylko informacje fizjologiczne. Nie potrafi być symboliczne, kulturowe.

Komunikacja społeczna – przekazanie, odebranie informacji, odkodowanie i wykorzystanie.

Kultura – wytwór człowieka. Człowiek potrafi być symboliczny. Świadome przemijanie zjawisk, zgodne z naszą wolą.
- CEL
- ŚWIADOME
- WOLNA WOLA /niezależne od przyrodniczego uwarunkowania, skrępowania/
- Przewidywanie
- Wymiar symboliczny – przełamywanie praw przyrodniczych
- Wolność – podstawa komunikacji
- doza materialności

Znak, Symbol -> KULTURA /istota komunikacji/
Oznaka, Symptom -> Świat przyrodniczy, fizjologiczny /atawizmy/

B. Andrzejewski:
- Kultura – wyzbycie się zachowań nagłych, instynktownych, fizjologicznych, przyrodniczych, nie być naturalnym, oznakowym, symptomatycznym. Przestać być pszczołą, mrówką, lisem.
- Największy wytwór kultury – kłamstwo /natura nie potrafi kłamać/

I. Kant – nie docieramy do rzeczy samej w sobie, postrzegamy to co nam się jawi, operujemy abstrakcjami. Moje a’priori – przez nie widzę świat.

E. Cassiver – teoretyk symbolizmu. To co widzimy, mówimy – wyrażamy siebie /każdy na swój sposób/, nie oddajemy stanu rzeczy.
- animal symbolicum
- „esej o człowieku”

T. Goban – Class:
- Komunikacja – przekaz informacji, idei, uczuć, umiejętności, komunikacja jako transmisja
- Rozumienie. Proces społeczny, dzięki któremu się rozumiemy. Narzędzie społecznego rozumienia się.
- Komunikacja - jako oddziaływanie /perswazja/
- Komunikacja - jako element łączenia ludzi, funkcja tworzenia wspólnoty, wspólny język /Język – komunikacyjny kod jest najważniejszym spoiwem/
- Komunikacja – jako element procesów, zachowań społecznych. Akt komunikacyjny - normy, role, kontrola, koordynacja działań społecznych.

Dobek – Ostrowska:
- Komunikowanie to jeden z najstarszych procesów społecznych.
- Istnienie społeczeństw polega na procesach przekazu i komunikacji
- Procesy te stanowią fundament społeczeństwa, bez których nie mogłoby ono funkcjonować, trwać i dokonywać transmisji dziedzictwa kulturowego z pokolenia na pokolenie.
- ludzie to jedyne istoty żyjące zdolne do myślenia, świadomego tworzenia i używania znaków oraz symboli.

Poziomy /uzależnione od społecznego kontekstu/:
- interpersonalne komunikowanie dwóch jednostek
- komunikowanie grupowe i międzygrupowe
- komunikowanie instytucjonalne
- komunikowanie publiczne /w tym też polityczne/
- komunikowanie masowe

Etymologia terminu:
- łać. communico, communicare – uczynić wspólnym, połączyć, udzielić komuś wiadomości, naradzać się
- communio – wspólność poczucie łączności

Communication
- do XVI w. – komunia, uczestnictwo, dzielenie się
- XVI w. – transmisja, przekaz /rozwój poczty i dróg, rozwój środków komunikowania/

Cooley: „wytworzone przez umysł ludzki symbole są przekazywane w przestrzeni i zachowywane w czasie” /1894r, prekursor/
Dewey: „społeczeństwo istnieje dzięki i jego istnienie polega na procesach przekazu i i komunikowania”
Schramm: „narzędzie, które pozwala społeczeństwom egzystować i wyróżnia ludzi od innych istot żywych”
Defleur: „komunikowanie – akt, który jest środkiem, przez który są wyrażane normy grupowe, sprawowana kontrola społeczna, przydzielane role, osiągana koordynacja wysiłków”
Verderber: „komunikowanie jest transakcyjnym procesem kreowania znaczenia przez jego uczestników /na wszystkich poziomach/”
Jowett, O’Donnell: „sytuacja, w której jednostka A mówi do jednostki B o X”

Inne:
- reakcja organizmu na bodziec
- transmisja informacji, idei, emocji
- wywołaniem odpowiedzi za pomocą symboli werbalnych
- tworzeniem wspólnych pojęć, opinii, wierzeń

„Komunikowanie jest procesem porozumiewania się jednostek, grup lub instytucji. Jego celem jest wymiana myśli, dzielenie się wiedzą, informacjami i ideami. Proces ten odbywa się na różnych poziomach, przy użyciu zróżnicowanych środków i wywołuje określone skutki”.

Cechy komunikowania:
proces społeczny – odnosi się przynajmniej do dwóch jednostek i przebiega zawsze w środowisku społecznym
zachodzi w określonym kontekście społecznym, determinowanym przez liczbę i charakter uczestników procesu. Może to być kontekst interpersonalny, grupowy, instytucjonalny, publiczny, masowy lub międzykulturowy
jest to proces kreatywny, polegający na budowaniu nowych pojęć i przyswajaniu wiedzy o otaczającym świecie
ma charakter dynamiczny, bo polega na przyjmowaniu, rozumieniu i interpretowaniu informacji
jest to proces ciągły, bowiem trwa od chwili narodzenia człowieka aż do jego śmierci
jest procesem symbolicznym, bo posługuje się symbolami i znakami. Aby mogło dojść do porozumienia się uczestników niezbędna jest wspólnota semiotyczna, czyli operowanie tymi samymi znakami i symbolami
jest to proces interakcyjny. Między uczestnikami wytwarzają się określone stosunki, które mogą mieć charakter partnerski /komunikowanie symetryczne/ lub opierać się na stosunku dominacji i podporządkowania /komunikowanie niesymetryczne lub komplementarne/
jest zasadniczo celowe i świadome, ponieważ działaniem każdego uczestnika procesu kierują określone motywy
jest nieuchronne – ”nikt nie może się nie komunikować”, oznacza to, że ludzie zawsze i wszędzie będą się ze sobą porozumiewać, bez względu na ich uświadamiane bądź nie uświadamiane zamiary
jest procesem złożonym, czyli wieloelementowym i wielofazowym, może mieć charakter dwustronny lub jednostronny, werbalny lub niewerbalny, bezpośredni, medialny lub pośredni
jest nieodwracalne - w przeciwieństwie do pewnych procesów fizycznych czy chemicznych nie da się go cofnąć, powtórzyć czy zmienić przebiegu

O ile nie zaznaczono inaczej, treść tej strony objęta jest licencją Creative Commons Attribution-Share Alike 2.5 License.